Gebruikelijk geschenk of belaste schenking

Gebruikelijk geschenk of belaste schenking
Het eindejaar is in zicht. Tijdens deze periode verrassen we onze naasten soms met een gevulde enveloppe. Is deze gift geheel vrijblijvend of heeft deze fiscale gevolgen? Het Hof van beroep te Gent sprak zich uit.

Probleem

Hoewel een handgift kan gebeuren zonder schenkbelasting, kan hieraan een fiscaal risico verbonden zijn.

Indien de schenker overlijdt binnen de drie jaar na de gift, kan op deze gift erfbelasting verschuldigd zijn. Dit komt omdat de wet bepaalt dat goederen waarover kosteloos wordt beschikt binnen de drie jaar voor het overlijden, geacht worden nog deel uit te maken van het vermogen van de overledene.

Over het geschenk zal hierdoor erfbelasting geheven worden (tot 27% voor de giften aan ((klein)kinderen).

Gebruikelijk geschenk

De uitzondering betreft het gebruikelijke geschenk. Er wordt reeds geruime tijd door de fiscus aangenomen dat gebruikelijke geschenken geen kosteloze beschikkingen zijn omdat het eerder om uitgaven gaat.

Maar, hoeveel mag er gegeven worden, zonder dat de grenzen van een gebruikelijk geschenk worden overschreden?

Volgens de rechtspraak en rechtsleer kan er aan volgende elementen getoetst worden: 

1. Is het geschenk gegeven naar aanleiding van een gebeurtenis waarbij het de gewoonte is geschenken te geven (bijvoorbeeld nieuwjaar, verjaardag, huwelijk, geboorte, …)?
2. Is de waarde van het geschenk in verhouding tot de financiële situatie (inkomen en/of vermogen) van de gever? De gever mag zichzelf als het ware financieel geen pijn doen.

Uit een recent arrest van het Hof van Beroep blijkt ook een derde criterium. Het Hof stelt dat ook gekeken moet worden naar de persoonlijke gewoonten van de gever. Volgens het Hof kan geen sprake zijn van een gebruikelijk geschenk als iemand die normaal gezien niet vrijgevig is plots een geschenk geeft.

Of er sprake is van een gebruikelijk geschenk, zal afhangen van de feitelijke omstandigheden. De bovenstaande elementen kunnen evenwel gebruikt worden als indicatie.

Advies

U geeft best (1) regelmatiger (2) beperktere geschenken (3) naar aanleiding van concrete gelegenheden.

Indien u tot de conclusie zou komen dat uw gepland geschenk, op basis van bovenstaande elementen niet kwalificeert als gebruikelijk geschenk, én het risico bestaat dat u binnen de drie jaar komt te overlijden, kan u er steeds voor opteren om de schenking te laten registreren.

Indien u de schenking registreert, zal er (voor een schenking aan (klein)kinderen 3% schenkbelasting verschuldigd zijn. Door de registratie zal de begiftigde gevrijwaard zijn van het betalen van erfbelasting (tot 27%) op de schenking.